سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان، مديريت آبخيزداري سابق (سازمان جهاد سازندگی منطقه گرگان و گنبد) در سال 1379 با همکاري گروه حوزه هاي معرف و نمايشي اداره امور اجرايي آبخيزهادر راستاي بررسی اثرات فعالیتهای آبخیزداری بر روي ميزان فرسايش و رسوب خاك به عنوان پایلوت حوزه معرف و زوجی در اراضي لسي کشور وکاهش میزان رسوب و فرسایش خاک از مناطق بالادست حوزه آبخیز نمونه در پی رخدادهای بارندگی منجر به ایجاد رواناب و سیلاب در نتیجه اقدامات آبخیزداری صورت گرفته در زیر حوضه نمونه در مقایسه با زیر حوضه شاهد (عدم اجرای اقدامات مدیریتی) اقدام به درنظر گرفتن حوزه معرف و زوجي كچيك نموده است. با توجه به اهمیت حوزه آبخیز معرف و زوجی با مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان در این خصوص به گفتگو پرداختیم. 

در خصوص حوزه آبخیز معرف و زوجی برای ما توضیحاتی ارایه کنید؟

مساحت حوزه آبخيز معرف و زوجي كچيك حدود 3600 هكتار است و در بخشی از حوزه‌ آبخيز قرناوه بوده از زير حوزه‌هاي حوزه آبخيز  بزرگ گرگانرود قرار دارد.

حوزه در 25 کیلومتری جنوب غربی شهر مراوه تپه است و در منتهي اليه شمال شرق استان گلستان قرار دارد و محدوده جغرافيايي آن از شمال به ارتفاعات بابا شمل، از جنوب به جنگل­هاي عنابلي، از شرق به رشته كوه شلميو ازغرب به محور ارتباطي كلاله- مراوه تپه محدود مي­شود.

حوزه آبخيز معرف و زوجي كچيك دارای 2 زیر حوزه نمونه به مساحت 180 هکتار و شاهد به مساحت 180 هکتار است به طوری که در زیر حوضه نمونه طی چندین سال اقدام به عملیات آبخیزداری (عملیات بیولوژیک، مکانیکی و بیومکانیک) صورت گرفته و در زیر حوضه شاهد هیچگونه عملیاتی صورت نگرفت.

اهداف اجرای این پروژه چیست؟

جمع آوري و انتشار آمار اقلیمی و اطلاعات مناطق همگن، تحليل­هاي منطقه­اي از ميزان فرسایش خاک، برآورد میزان تأثیر عملیات مختلف بیولوژیک، بیومکانیک و مکانیک و اثرات مختلف مدیریتی در کاهش میزان رواناب، فرسایش و رسوب، مشاهده عینی نتایج فعالیت­های آبخیزداری صورت گرفته در مناطقی که فعالیت­های آبخیزداری صورت گرفته در زیر حوزه نمونه با زیر حوزه شاهدکه عملیاتی صورت نگرفته است و اولويت بندي برنامه­هاي حفاظت خاك نظیر عمليات مختلف بيولوژيكي، سازه­اي، بيومكانيك و مديريتي در كاهش رواناب و رسوب از اهداف اجرای این پروژه است.

چه اقدامات شاخصی در اجرای پروزه انجام شده است؟

فرموله نمودن رابطه تراز-دبی با دقت یک هزارم متر به منظور تسریع در نحوه برآورد میزان دبی و تهیه هیدروگراف و ارائه آن به سازمان و سایر استان ها به دلیل فرایند طولانی محاسبه تراز آب و تعیین دبی بر اساس دستورالعمل ارائه شده در فلوم های سانتاریتا، تعریف روابط و فرمول های شرطی پیشرفته برای تعیین میزان تبخیر و تعرق پتانسیل با حذف کلیه داده های پرت در ایستگاه کلیماتولوژی، تهیه فلور و بانک بذر مرتع حوزه آبخیز  زوجی کچیک و تهیه و تدوین شیوه نامه و استاندارسازی نفوذسنجی از اقدامات اصلی در این پروژه بوده است.

سایر اقدامات انجام شده در حوزه را عنوان کنید؟

احداث ساختمان اداری مشتمل بر مرکز رایانه، آزمایشگاه و ساختمان سرایداری، آغاز مرحله اجرایی پروژه  در محدوده روستای کچیک  در سال 1379، احداث و تعبیه سه عدد فلوم از نوع سانتاریتا برای اندازه گیری مقادیر دبی سیلابی در انتهای هر دو زیر حوضه نمونه و شاهد و در انتهای کل حوزه آبخیز معرف و زوجی، نصب دو عدد  ایستگاه باران سنج معمولی (واقع در روستای خانگه و روستای آق امام)، دو مورد دستگاه ثبات باران سنجی (واقع در روستای آق امام و ایستگاه کلیماتولوژی)، نصب و تعبیه سه سایت پلات جهت اندازه­گیری و مقادیر رسوب و گل آلودگی، اندازه گیری بار معلق یا غلظت رسوب حمل شده در رواناب در مواقعی که بارندگی که منجر ایجاد رواناب شود توسط متصدی حوزه، احداث سیستم چاهک از جمله سایر اقدامات انجام شده بوده است.