سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

حوزه های آبخیز استان گلستان

آبخیزها از جمله زیربنایی‌ترین تقسیمات جغرافیای طبیعی می‌باشند که در برگیرنده مجموعه ای پویا از جلوه های حیات هستند. این پهنه شامل ارتفاعاتی است که برف و باران بر آن فرو می ریزد، نهرهایی که آنها را هدایت می‌کند، رودها و رودخانه هایی که آنها را جمع می کنند، خاک، گیاهان و رستنی ها، جانوران و سایر موجودات زنده، سفره و منابع آب زیرزمینی و انسانهایی است که در آن زندگی می کنند. حفظ تعادل در این مجموعه طبیعی متضمن شادابی اجتماعات انسانی و کاهش بلایای طبیعی همچون سیل و خشکسالی است.

برنامه ها و فعالیتهای آبخیزداری شامل عملیات بسیار متنوعی است که بر اساس شرایط هر منطقه با بررسی و مطالعه پارامترهای محیطی اجرا می شود. این طرحها شامل روش های احیاء پوشش گیاهی، احداث سازه های کنترلی و اصلاحی، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، کنترل و پخش سیلاب، مدیریت حوزه و . . . است.

استان گلستان در مجموع شامل 96 حوزه آبخیز کوچک و بزرگ است،کلیه روان آبهای حاصل از بارش باران با شدت‌های مختلف و جریانهای حاصل از ذوب برف همراه با بار ناخالص و آوردهای رسوبی محصول فرایندهای مختلف و متنوع فرسایش، توسط رودخانه های موجود در این حوزه ها حمل و در نهایت در رودخانه‌های بزرگ گرگانرود، قره سو، اترک و دریای خزر تخلیه می‌شود. بر اساس گزارش‌های مطالعاتی میزان فرسایش در اراضی استان 21 تن در هکتار و میزان فرسایش خاک نیز 2/46 میلیون تن برآورد شده است.

 5 حوزه آبخيز اصلی استان گلستان عبارتند از :

1- حوزه آبخيز گرگانرود

این حوزه با 1116000 هکتار مساحت مهمترین حوزه تأمین آب زراعی و شرب استان بوده و 3 سد موجود یعنی وشمگیر، گلستان، بوستان و 2 سد در دست احداث استان(زرین گل و نرمآب) و قسمت اعظم اراضی زراعی استان و پارک ملی گلستان در این حوزه واقع است. سرشاخه های حوزه مادرسو در حوزه سیاسی استانهای سمنان و خراسان شمالی واقع شده که پس از عبور از محدوده تونل گلستان وارد استان گلستان می شود.  

 2-  حوزه آبخيز اترك  

این حوزه با مساحت 823000 هکتار در استان گلستان از استان خراسان رضوی سرچشمه گرفته و پس از عبور از خراسان شمالی در محدوده قازانقایه مراوه تپه وارد استان گلستان می شود. رودخانه اترک جزء رودخانه های مرزی کشور می باشد. قسمت اعظم مساحت این حوزه را مراتع تشکیل می دهند و بیشتر خاک آن خاک لس است که علی رغم حاصلخیزی بالای آن بسیار حساس به فرسایش می باشد.

3- حوزه آبخيز قره سو    

این حوزه با مساحت 165000 هکتار در محدوده شهرستانهای گرگان و کردکوی واقع شده، قسمت اعظم آن را اراضی زراعی و جنگلی تشکیل می دهد و به دلیل شیب تند حوزه و طول کم رودخانه های آن حوزه از نظر سیل‌خیزی و خطرات سیل از اهمیت بالایی برخوردار است.

4- حوزه آبخيز خليج گرگان

این حوزه با مساحت 40000 هکتار تمامی شهرستان بندرگز و درصد کمی از شهرستان کردکوی را شامل می شود. وضعیت سیل‌خیزی و سیل گیری آن مشابه حوزه قره سو می باشد.

5- حوزه آبخيز نكارود

این حوزه از ارتفاعات چهارباغ و شاهکوه شهرستان گرگان سرچشمه گرفته و پس از عبور از محدوده شهرستانهای کردکوی و بندرگز به شهرستان نکا در استان مازندران منتهی می شود.

مساحت این حوزه در محدوده استان گلستان حدود 100000 هکتار می باشد.