اداره کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری گلستان

اطلاع رسانی

معرفی ذخیره گاههای جنگلی استان گلستان

تاریخ انتشار : شنبه ٢٢ ارديبهشت ١٤٠٣ - ساعت انتشار: ١٤:٢٩ - گروه خبری : اخبار استان

معرفی ذخیره گاههای جنگلی استان گلستان

معرفی ذخیره گاههای جنگلی استان گلستان

ذخیرهگاههای جنگلی یا Forest Reserversالگوهای کوچک شده ذخیرهگاههای بیوسفر هستند که در آن گونههای منحصر به فرد و کمیاب و یا گونههای رو به انقراض به صورت طبیعی روییدهاند. ذخیرهگاههای جنگلی از رویشگاههای گونه های بومی، که از نظر ژنتیکی در مقایسه با رویشگاههای دیگر همان گونه دارای برتری میباشند انتخاب میگردد.

با توجه به اینکه حفظ این گونههای با ارزش در محیطهای طبیعی تنها در سایه حفاظت جدی و مدیریت علمی اکوسیستم امکان پذیر است، میتوان گفت که مطلوبترین روش جهت حفظ گونههای نادر و در حال انقراض و در معرض تهدید با صفات ژنتیکی برتر، حفاظت آنها در رویشگاههای اصلی و طبیعی تحت عنوان Insitu conservation (حفاظت در نقطه منشاء) میباشد.

استان گلستان دارای 18 ذخیرهگاه با مساحت 5269 هکتار است.ذخیره گاه های جنگلی گلستان که بخشی از جنگلهای هیرکانی و با ارزش خزری را تشکیل می دهند از گونه های نادر و در معرض حمایت تشکیل شده که می تواند در توسعه و حفاظت از جنگل های روبه نابودی شمال نقش ارزنده ای ایفاء کند.زربین، شمشاد، سرخدار، آزاد، داغداغان، راش، عناب و .. از جمله ذخیره گاههای استان گلستان بوده که علاوه بر گنجیه ژنتیک، چشم انداز زیبایی فراروی دیدگان هر طبیعت گرد و گردشگر ترسیم کرده است.از مجموع گونه های درختی موجود در ذخیرگاه های جنگلی گلستان، چهار گونه ارس، سرخدار، سرونوش و زربین بومی استان است و قدمت برخی از گونه های ذخیرگاهی گلستان به بیش از چهار هزار سال برمی گردد و علاوه بر دیرزی بودن از نظر گیاهی و دارویی نیز با اهمیت است.

1-ذخیره گاه جنگلی سرونوش سورکش (Thuja orientalis)

این ذخیرهگاه در 23 کیلومتری جنوب فاضل آباد گرگان (سورکش واقع در دره کتول) و در حوزه استحفاظی اداره منابع طبیعی شهرستان علی آباد در منطقهای به وسعت 9/200 هکتار گسترش دارد .

حداقل ارتفاع محدوده ذخیرهگاه 820 متر و حداکثر آن 1680 متر از سطح دریا میباشد. دمای متوسط سالیانه 17 درجه سانتیگراد و میانگین بارندگی سالانه در منطقه معادل 7/671 میلیمتر است. بر اساس اقلیمنمای آمبرژه و بر حسب طبقهبندی آب و هوایی ذخیرهگاه سورکش دارای اقلیم نیمه مرطوب سرد میباشد.از نظر جوامع جنگلی در جامعه سروستان قرار دارد و گونههای درختی همراه این جامعه شامل بلند مازو، داغداغان، آزاد، ممرز، انجیلی، اوری، لور، پلت، کیکم، کرکو، خرمندی و انجیر میباشد. طبق مطالعات هیدرولوژی انجام شده در منطقه دو رودخانه الستان و سیاه مرزکوه به یکدیگر پیوسته و تشکیل رودخانه محمد آباد را میدهند. چوب درخت نوش به دلیل داشتن رزین، در برابر آفت و رطوبت مقاومت زیادی دارد و در گذشته از چوب آن در کارهای ساختمانی استفاده زیادی میشده است.

2-ذخیره گاه جنگلی پسته قازانقایه (Pistacia vera)

ذخيره گاه جنگلي پسته قازانقايه در شرق استان گلستان در فاصله 130 كيلومتري شمال شرقي شهرستان كلاله واقع شده و جزء بخش چهار (مراوه‌تپه) دهستان قازانقايه مي‌باشد.

جنگلهای طبیعی قازانقایه حدود 40000 هکتار وسعت دارد که 781 هکتار آن به ذخیرهگاه پسته اختصاص یافته است. حداقل ارتفاع از سطح دریا در محدوده ذخیرهگاه 414 متر و حداکثر آن 998 متر میباشد. دمای متوسط سالیانه 8/17 درجه سانتیگراد و متوسط بارندگی سالانه 02/240 میلیمتر است. طبق روش آمبرژه این منطقه در ناحیه نیمه خشک سرد واقع شده است.گياهان با اهميت از جمله ارغوان، انار وحشي، پده، افراكركو، سیاه تلو و درمنه بيانگر تنوع و غناي زيادي است كه در منطقه مشاهده مي‌شود.با توجه به اينكه منطقه تهيه طرح از تنوع گونه‌هاي جانوري برخوردار مي‌باشد لذا مديريت منطقه به صورت ذخيره‌گاه و حفاظت و قرق مستمر آن مي‌تواند علاوه بر حفظ تنوع گياهي در بقاي حيات وحش نيز نقش شاياني داشته باشد.

3- ذخیره گاه جنگلی

(Cupressus sempervirens var horizontalis)

این ذخيره‌گاه 5/533 هکتاری در جنوب شهرستان راميان (روستای باقرآباد) و در فاصله 6 كيلومتري آن و 10 كيلومتري جاده ترانزيت گرگان ـ مشهد قرار دارد . ذخیرهگاه دو بخش عمده شرقی و غربی دارد که رودخانه قره چای این دو را از هم جدا کرده است. محدوده ارتفاعی ذخیرهگاه 855-300 متر از سطح دریا میباشد. میزان دمای متوسط سالیانه 75/17 درجه سانتیگراد و میانگین بارندگی سالانه آن 688 میلیمتر است. طبق طبقهبندی آمبرژه اقلیم منطقه نیمه مرطوب گرم تا معتدل میباشد.

راه ارتباطي ورود به عرصه از طريق جاده آسفالته راميان به روستاهاي شش‌آب، سيدكلاته، باقرآباد و... بوده كه انشعابات فرعي و شوسه آن عمدتاً از روستاهاي سيدآباد و باقرآباد به داخل ذخيره‌گاه عبور میکند.

این ذخیرهگاه به دلیل داشتن ناهمواریهای متعدد و یالهای کوچک، پوشش گیاهی متغیری دارد و بطور کلی آمیخته از پهن برگ و سوزنی برگ است. گونههای درختی و درختچهای همراه در منطقه شامل بلوط، آزاد، داغداغان، ممرز، انجیلی، سیاه تلو، انار، ولیک و ازگیل هستند.

4-ذخیرهگاه جنگلی زربین زرین گل

(Cupressus sempervirens var horizontalis)

این ذخیرهگاه با سطح 8/113 هکتار در 17 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان علیآباد و در 3 کیلومتری شمال غربی روستای چینو و 5 کیلومتری روستای زرین گل و در شرق کوه هارون،

منطقه زرین گل دارای یک جبهه شمال شرقی بوده که رودخانه علم کوه جبهه جنوب غربی را از جبهه مذکور تفکیک کرده است. حداقل ارتفاع محدوده ذخیرهگاه 408 متر و حداکثر آن 830 متر از سطح دریا میباشد. میانگین بارندگی سالانه 5/935 میلیمتر و متوسط دمای ماهیانه آن 6/14 درجه سانتیگراد و اقلیم ذخیرهگاه بر اساس روش آمبرژه از نوع معتدل مرطوب است. پوشش گیاهی ذخیرهگاه شامل گونههای درختی آزاد، بلوط، داغداغان، نمدار، توسکا، ممرز، انجیلی، پلت و گونههای درختچهای ازگیل، ولیک و سیاه تلو میباشد. چوب گونه زربین بسیار مقاوم، معطر و چوب مرکزی آن به رنگ تیره است و کاربردهای وسیعی دارد. در این ذخیرهگاه پایهای از زربین به قطر 130 سانتیمتر وجود دارد که از نوک خشک شده است که اگر از قطر 120 سانتیمتر خشک شده باشد و میانگین میانگین رشد قطری آن را یک میلیمتر در نظر بگیریم عمر آن 1200 سال برآورد میشود. ذخیرهگاه زربین به دلیل داشتن بارندگی مناسب برای زربین و تبخیر کم و محصور شدن و گماردن قرقبان زادآوری مطلوبی دارد.

5-ذخیرهگاه جنگلی شمشاد چشمه بلبل (Buxus hyrcana)

ذخیرهگاه شمشاد با 4/450 هکتار وسعت در 15 کیلومتری جنوب غربی بندرگز و 10 کیلومتری جنوب شرقی گلوگاه و در منطقه روستاهای چشمه بلبل و لیوان، حداقل ارتفاع از سطح دریا 20 متر و حداکثر آن 600 متر است. میانگین بارندگی سالانه 8/625 میلیمتر و دمای متوسط سالیانه 48/13 درجه سانتیگراد گزارش شده است. آب و هوای منطقه بر اساس روش آمبرژه نیمه مرطوب معتدل گزارش شده است. گونههای درختی موجود در ذخیرهگاه شامل بلوط (بلند مازو)، ممرز، افرا پلت، انجیلی، لرگ و آزاد و گونههای درختچهای شامل ازگیل، ولیک و آلوچه میباشد.

6-ذخیرهگاه جنگلی سرخدار افراتخته (Taxus baccata)

این ذخیرهگاه به مساحت 200 هکتار در 5/1 کیلومتری روستای افرا تخته و در 30 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان علیآباد، داخل طرح جنگلداری سرخداری قرار دارد. حداقل ارتفاع از سطح دریا در محدوده ذخیرهگاه 1347 متر و حداکثر آن 2000 متر است. میانگین بارندگی سالیانه 9/467 میلیمتر و میزان دمای متوسط سالانه بین 5/7 تا 5/9 درجه سانتیگراد متغیر میباشد. بر اساس طبقهبندی آمبرژه این ذخیرهگاه دارای آب و هوای نیمه مرطوب تا مرطوب با زمستانهای خیلی سرد است.

این جنگلها اغلب دو اشکوبهاند که سرخدار در اشکوب پایین قرار دارد و اغلب به علت تراکم زیاد پوشش درختی، پوشش علفی جنگل توسعه چندانی ندارد. عناصر درختی همراه سرخدار در این منطقه شامل بلوط، ممرز، نمدار، بارانک، افرا شیردار، کرکو، توسکا ییلاقی، لور، ملج، ون و گیلاس وحشی میباشد. مکانهایی از این ذخیرهگاه که کمتر تخریب شده اغلب خالص است و پایههای سرخدار 90 تا 100% درختان را شامل میشود.

ذخیره گاه های استان:

1-ذخیره‌گاه جنگلی شمشادچشمه بلبل بندرگز- 450/4هکتار

2- ذخیره‌گاه جنگلی داغداغانباغو وطنا بندرگز- 30/6هکتار

3- ذخیره‌گاه جنگلی ارسدرازنوکردکوی- 450/6هکتار

4- ذخیره‌گاه جنگلی راشقزلق گرگان- 201/5 هکتار

5- ذخیره‌گاه جنگلی سرونوشسورکش علی آباد – 200/9 هکتار

6- ذخیره‌گاه جنگلی سرخدارافراتخته علی آباد- 200هکتار

7- ذخیره‌گاه جنگلی سرخدارپونه‌آرام علی آباد- 200هکتار

8- ذخیره‌گاه جنگلی زربینزرین‌گل علی‌آباد-113/8 هکتار

9- ذخیره‌گاه جنگلی توسچلچلی محمدآباد علی آباد- 430/4هکتار

10- ذخیره‌گاه جنگلی توسسیاه مرزکوه محمدآباد علی آباد- 453/8هکتار

11- ذخیره‌گاه جنگلی توستشنه‌کلام محمدآباد علی آباد- 407/4 هکتار