سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

در سال ۱۳۱۴ در استان گیلان و سپس استان مازندران تعدادی از افراد با عنوان پاسبان جنگل برای نظارت بر قطع درختان استخدام شدند که به هیچ وجه کارآمد نبود. با وزارت سرتیپ حسین اخوی در وزارت کشاورزی و به دستور وی بنگاه جنگل‌ها؛ جنگلبان‌های نظامی جذب کرد. این افراد دوره کاملی متشکل از دروس نظامی، حقوق، جنگل و درخت شناسی را گذراندند و هسته اولیه گارد جنگل را تشکیل دادند.

ژاندارمری نیز برای کمک به این نیروها پاسگاه‌های خود را در کنار پاسگاه‌های گارد جنگل مستقر کرد. در سال ۱۳۳۹ و به دلیل مسائل نظامی و سیاسی گارد جنگل منحل و ماموریت آن به ژاندارمری محول شد. در سال ۱۳۴۶ سازمان جنگلبانی ایران به وزارت منابع طبیعی تبدیل شد و دوباره موضوع گارد جنگل مطرح و تصویب شد.

در سال ۱۳۵۰ وزارت منابع طبیعی منحل و سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور تحت مسئولیت وزارت کشاورزی به ادامه وظایف خود پرداخت. در سال ۱۳۵۵ ژاندارمری به نیروهای خود که در گارد جنگل مشغول بودند نیاز پیدا کرد و بدین صورت ماموریت گارد جنگل دوم به پایان رسید. پس از انقلاب اسلامی در سمیناری با حضور شهید محمدجواد باهنر، استانداران و نمایندگان ایران در مجلس ضرورت استفاده از جوانان مومن و انقلابی در قالب سپاه جنگل احساس شد.

در سال ۱۳۶۱ بر اساس سهمیه بندی تعیین شده تعداد ۳۱۳ نفر در استان‌های گیلان و مازندران و گلستان و حدود ۴۳۰ نفر در سایر استان‌ها از ماموران سپاه پاسداران گزینش شدند و در سال ۱۳۶۶ به علت محدودیت‌های اعتباری معاونت حفاظت و سپاه جنگل منحل گشت. با موافقت ستاد کل نیروهای مسلح در بهمن ماه ۱۳۸۲ یگان حفاظت منابع طبیعی به طور رسمی از ۲۴ اسفندماه ۱۳۸۴ آغاز به کار کرد.