سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش مرکز اطلاع رسانی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور؛ این دومین نشست هم‌اندیشی درباره مدیریت جنگل‌های هیرکانی است که در سال جاری از سوی شورای عالی جنگل برگزار می‌شود.
مسعود منصور رییس سازمان منابع‌طبیعی کشور در این نشست گفت: مدیریت منابع‌طبیعی جدا از سایر عوامل تأثیرگذار در جامعه نیست و این که فکر کنیم منابع‌طبیعی را می‌توان بدون در نظر گرفتن عوامل اقتصادی، اجتماعی و توسعه تصور کرد درست نیست.
او گفت: در مواجهه با این مدیریت تأثیرپذیر نیازمند استفاده از همه ظرفیت ها و توانمندی های مردم و دستگاه‌ها و نهادها هستیم.
او معدن را مثال آورد و گفت: معدن‌کاوی موضوعی است که در احکام توسعه‌ای کشور آمده است و اجتناب‌ناپذیر است اما با تعامل با صنایع در صدد این هستیم که آسیب‌ها را کاهش دهیم و برای کاهش آسیب‌های زیست محیطی  و منابع طبیعی نیازمند تشکیل یک مثلث هستیم که یک ضلع آن علم و دانش است، ضلع دیگر آن آن آموزش، ترویج، فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی است و ضلع سوم آن دستگاه اجرایی است که با کار جهادی و توام با پاکدستی این کار را انجام می‌دهد.
او یادآور شد: ما یک پشتوانه محکم دینی برای حفظ منابع طبیعی داریم و هیچ دینی به اندازه دین اسلام و مذهب شیعه تا این اندازه به حفظ آب، خاک و پوشش گیاهی نپرداخته است.

** سازمان منابع طبیعی مردمی‌ترین سازمان است
معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج كشاورزی که به مناسبت روز منابع طبیعی، آموزش، پژوهش و فناوری در این مراسم شرکت کرده بود در سخنانی گفت: سازمان منابع طبیعی مردمی‌ترین سازمان است و بدون مشارکت مردم به اهدافش دست پیدا نمی کند.
دکتر خیام نیکویی افزود: ارتقاء سطح آگاهی، مردم در منابع طبیعی در زمینه حفاظت و بهره برداری باید مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد و برنامه ریزی بین بخشی انتظاراتی است که در منابع طبیعی باید اتفاق بیفتد زیرا جزیره ای عمل کردن ما را به سر منزل مقصود نمی رساند.
او گفت: منابع طبیعی بیشترین ارتباط را با دستگاه‌ها دارد و لزوم هماهنگی و هم افزایی سه قوه در منابع طبیعی بسیار مهم است.
نیکویی تصریح کرد: توجه به فناوری‌های نوین برای کوتاه کردن مسیر جهت دستیابی به اهداف منابع‌طبیعی بسیار مهم است و ظرفیت‌ها در این زمینه باید در خدمت منابع‌طبیعی باشد.  
رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج كشاورزی در ادامه گفت: حوزه امنیت غذایی و سلامت محیط زیست به موضوع درجه یک جامعه تبدیل شده و محیط زیست دارد به یک گفتمان غالب تبدیل می‌شود و دغدغه ما باید از دوران کودکی شکل بگیرد. 
این مسئول آموزش و ترویج كشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: آموزش بهترین و مهمترین مقوله‌ای است که اگر کوتاهی شود در آینده اثربخشی آن را خواهیم دید و نگاه یک بعدی در منابع طبیعی بدون در نظر گرفتن بهره‌برداران و ذینفعان ما را به مقصد نمی‌رساند.

** در دهه 80 نگاه به جنگل بهره‌برداری بود
معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی در نشست هم‌اندیشی مدیریت جنگل هیرکانی با اشاره به سیاست‌های مدیریتی در این بخش گفت: تا دهه 70 و 80 رویکرد مدیریت جنگل‌های هیرکانی  بیشتر بهره‌برداری از چوب بود و بیش از 2 میلیون مترمکعب سالانه چوب از جنگل برداشت می‌شد.
دکتر شعبانیان گفت: بدنبال تغییر رویکرد در دنیا در ایران نیز نگاه اکولوژیکی بر جنگل حاکم شد و بهره‌برداری کاهش پیدا کرد و به مرور سالانه آمار آن به 500 هزار متر مکعب رسید.
معاون امور جنگل همچنین افزود: از سال 95 موضوع تنفس جنگل مطرح شد و در سال 96 این طرح به مجلس رفت و تصویب شد که بهره برداری از جنگل ممنوع است.
او در توضیحات بیشتر اعلام کرد: در ماده 38 قانون آمد در سه سال اول برنامه در سال های 96 تا 98 درختان شکسته افتاده و ریشه کن شده می‌تواند با مجوز سازمان منابع طبیعی از جنگل خارج شود و این کار اتفاق نیفتاد و از سال چهارم یعنی سال 99 هرگونه برداشت چوب شکسته و افتاده نیز منوط شد به داشتن طرح در جنگل که البته طرح جایگزین تهیه نشد و بجای آن طرح فنی حفاظتی تهیه شد و بر اساس این طرح که از ابتدای سال 1401 اجرایی می شود تنها عملیات پرورشی در توده های جنگلی دست کاشت انجام می شود.
شعبانیان گفت: طرح فنی حفاظتی از ابتدای سال آینده در مساحتی حدود یک میلیون و 47 هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی که دارای طرح جنگلداری هستند اجرایی می شود. 
او در خاتمه سخنان خود یک بار دیگر اعلام کرد: هرگونه برداشت چوب از جنگل هیرکانی ممنوع است و در صورت نیاز هرگونه برداشت در قالب عملیات پرورشی و بر اساس علوم و فنون جنگل شناسی انجام می شود.

**استراحت جنگل‌ از نظر اکولوژیکی در شرایط فعلی کاملاً بجاست
استاد جنگل‌داری و جنگل‌شناسی دانشکده منابلع طبیعی دانشگاه تهران در مراسم هم اندیشی مدیریت جنگل‌های هیرکانی در سازمان منابع طبیعی به سیر تاریخچه جنگلبانی و شکل گیری دانشکده منابع طبیعی در ایران پرداخت و گفت: همه عمرم را در جنگل گذرانده ام و خود را امروز یک جنگلبان می دانم.
دکتر وحید اعتماد افزود: نخستین دانشکده جنگل به سال 1792 در فرایبورگ آلمان ایجاد شد و در این دانشکده درس جنگل داده می‌شد اما در ایران در سال 1334 رشته جنگل در دانشکده کشاورزی کرج شکل گرفت و آقای هانسی کر مجاری در این دانشگاه درس جنگل ارائه می‌کرد و اولین هسته جنگل در شمال توسط این استاد راه‌اندازی شد و آنچه برای او در اولویت قرار داشت موضوع حفاظت از جنگل بود.
این جنگل شناس و استاد دانشگاه همچنین گفت: جنگل شناسی اکولوژیک نسبت به طبیعت را دکتر مهاجر مطرح کرد و امروز دنیا بدنبال این روش است.
او گفت: جنگل‌ها، مراتع و بیابان ها باید دارای طرح باشد و در جنگل هیرکانی بدنبال این هستیم که حدود و ثغور جنگل را حفظ کنیم و بعد از آن بتوانیم عواملی مثل دام را ساماندهی کنیم.
او گفت: تفکر دنیا نسبت به زندگی عوض شده است و استراحت جنگل‌ها از نظر اکولوژیکی در شرایط فعلی کاملاً بجاست و باید ادامه پیدا کند. اما باید ابزاری برای مدیریت دوره استراحت پیش‌بینی شده و طرح مدیریت وجود داشته باشد.

**تشکیل کمیسیون راهبری جنگل
در ادامه این نشست هم اندیشی مهندس شاهرخ جباری عضو سابق شورای عالی جنگل خواستار تشکیل کمیسیون راهبری جنگل شد و افزود: یک کمیته اجرایی در کنار این کمیسیون از دانشجویان جوان شکل بگیرد و موضوعات مربوط به سیاست جنگل، اقتصاد و علوم اجتماعی در آن پیگیری شود.
این کارشناس و دوستدار جنگل که پس از بازنشستگی اکنون مسئول یک سازمان مردم نهاد منابع طبیعی است، مجموع همایش‌های  مربوط به جنگل هیرکانی، نشست‌های کارشناسی، نشست‌های هم اندیشی و تصمیم‌سازی، میزگردهای مربوط به جنگل هیرکانی  در دانشگاه و حوزه رسانه از دو دهه قبل را بصورت پاورپوینت در این نشست ارائه کرد. 

** رها سازی جنگل دردی از جنگل دوا نمی کند!
دکتر سفیدی استاد دانشگاه و از دیگر مدعوین این نشست در سخنانی گفت: طرح مدیریت جنگل عمدتاً یک طرح تک محصولی نیست و امروزه حفظ تنوع زیستی در اولویت است.
این استاد دانشگاه در بخش جنگل افزود: جنگل شناسی همگام با طبیعت نه تنها محیط زیست را به خطر نمی اندازد بلکه بین اقتصاد و جامعه پیوند ایجاد می کند. 
او چند کار را برای جنگل های شمال ضروری دانست و گفت: باید واحد های مرتبط و منطبق با طبیعت داشته باشیم و جنگل ها بدلیل دخالت های غیر اصولی اکنون نیازمند بازسازی اکولوژیک هستند.
دکتر سفیدی همچنین گفت: جنگل نباید رها سازی شود بلکه جنگلبان باید چکمه پوشیده در جنگل حاضر باشد و رهاسازی جنگل هیچ فایده ای ندارد.
بر اساس این گزارش، در خاتمه این نشست هم اندیشی و گفتمان سازی از تعدادی از کارشناسان و فرهیختگان حوزه منابع طبیعی تقدیر شد.