وزارت جهاد کشاورزی
سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور
اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان
اطلاع رسانی
تو چکاره هستی که می‌خواهی جلوی قطع درخت را بگیری؟
قرق‌بانی شغلی کمتر شناخته‌شده با مسوولیتی سنگین برای حراست از جنگل‌ها است؛ شغلی که "محمود اشیر" پس از مواخذه شدید از سوی قاچاقچیان جنگل در کودکی با خود عهد بست وارد آن شود و حالا پس از ۱۱ سال قرق‌بانی، علاوه بر معرفی‌شدن به عنوان جنگلبان نمونه کشور، حدود ۳۰۰ نفر را همیار طبیعت کرده است.
محمود اهل روستای منجلو از توابع گالیکش استان گلستان است . خاطره‌ای محو اما پرقدرت از زمانی که ۱۰ ساله بود هنوز در گوشه ذهنش ماندگار شده و مسیر زندگی او را برای همیشه تغییر داد.
خانه پدری محمود فاصله زیادی با جنگل ندارد و همین باعث شده بود که او از کودکی با جنگل و درخت و طبیعت آشنا باشد.
مادر محمود هم از کودکی آموزه‌های اخلاقی و اسلامی را در هم آمیخت و ضرورت نگهداری از درخت و گیاهان و دوستی با حیوانات را به او و دیگر اعضای خانواده آموزش داد.
تکرار یادآوری‌های مادر، عشق و علاقه به طبیعت را در وجود محمود شعله‌ور کرد و کار به جایی رسید که دیگر کسی در مقابل او جرات شکستن یک شاخه درخت و یا آزار و اذیت حیوانات را نداشت اما ورود به دنیای بیرون از محیط خانواده، اتفاقاتی را رقم زد که مسیر زندگی این کودک ۱۰ ساله را عوض کرد.
این جنگلبان گالیکشی گفت: "زمانی که حدود ۱۰ ساله بودم روزی تصمیم گرفتم تنهایی به جنگل نزدیک خانه بروم. کمی که از خانه دور شدم صدای محکم و متوالی ضربه‌ای توجهم را جلب کرد و ناخوآگاه به سمت صدا حرکت کردم . نزدیک‌تر که شدم یکی از قاچاقچیان جنگل را در حال قطع درخت با تبر دیدم و در همان نگاه اول و بدون مقدمه از او خواستم تبر را پایین بگذارد اما او نگاهی به من کرد و با عصبانیت گفت: تو چه‌کاره‌ای که می‌خواهی جلوی قطع درخت را بگیری."
اشیر ادامه داد: انتظار شنیدن این پاسخ را از او نداشتم و چون کار دیگری از من برنمی‌آمد به خانه برگشتم اما همانجا تصمیم گرفتم وارد حرفه‌ای شوم که نگذارم درختان را بیشتر از این قطع کنند و همین ماجرا، آغاز ورود من به دنیای جنگلبانی بود.
برای جنگل‌بان‌شدن سختی‌های زیادی کشیدم
اشیر که در کودکی پدر خود را از دست داد و از همان زمان تحت پوشش کمیته امداد بود افزود: برای پوشیدن لباس قرق‌بانی سختی‌های زیادی را پشت سرگذاشتم اما هیچ وقت دلسرد نشدم چون همیشه خدا را همراه خودم حس می‌کردم.
وی ادامه داد: بعد از گرفتن دیپلم برای تامین هزینه‌های زندگی کارهای زیادی از جمله کارگری در زمین‌های کشاورزی و کارهای ساختمانی انجام دادم و این مساله باعث شد به صورت تجربی دستی در کارهای ساختمانی داشته باشم اما هیچگاه آرزوی قرق‌بان شدن را فراموش نکردم.
وی گفت: با توجه به مشکلات مالی و ناتوانی از تهیه خانه‌ای مستقل از ابتدای ازدواج در خانه پدری مستقر شدم و برای تامین هزینه‌های زندگی علاوه برخودم، همسرم هم پا به پای من در زمین‌های کشاورزی کارگری می‌کرد و در سال‌هایی هم که به عنوان قرق‌بان افتخاری فعالیت داشتم بدون دریافت هیچ دستمزدی فقط به عشق حفاظت از طبیعت در هر فرصت بیکاری با تیم‌های گشت‌زنی در دل جنگل‌های هیرکانی همراه می‌شدم.
اشیر افزود: در دورانی که به عنوان قرق‌بان اطفای حریق فعالیت داشتم فقط سه ماه از سال را حقوق دریافت می‌کردم که این وضعیت با جذب شرکتی از سال ۱۳۹۶ بهتر شد و دریافتی ماهانه‌ام حدود ۶ میلیون تومان است که آن را خیلی پربرکت می‌دانم چرا که نتیجه تلاش شبانه روزی‌ام برای حفاظت از جنگل و پیشگیری و مقابله با حریق است.
این جنگلبان گفت: فرزندانم ( فاطمه زهرا که در کلاس ششم تحصیل می‌کند و محمدرضا و ابراهیم که کلاس دوم و اول هستند) از همان کودکی خود را جنگلبان می‌دانند و در جمع‌های فامیل و آشنا با عشق و علاقه از شغل پدرشان می‌گویند و به آن افتخار می‌کنند.
وی کار با تراکتور یگان حفاظت برای ایجاد آتش‌بر در مرز منابع ملی و زمین‌های کشاورزی، انتقال آب و نیرو به نقاط سخت گذر و حفر چاله برای نهالکاری در عرصه‌های ملی، گشت زنی به همراه قرق‌بانان و نگهبانی از ساختمان یگان حفاظت را از جمله کارهای روزمره خود اعلام و بیان کرد: با توجه به سختی‌هایی که خودم در زندگی کشیدم در وقت‌های آزاد در قالب گروه‌های جهادی به ساخت و ساز خانه برای افراد کم درآمد و نیازمند کمک می‌کنم برای همین خیلی از مردم علاوه بر عموجنگل‌بان من را «اوس محمود» هم خطاب می‌کنند.
تمام رفت و آمدهایم با لباس جنگلبانی است
آشنایی با نقاط بکر و سخت گذر جنگل‌های هیرکانی و بافت گیاهی و جانوری آن در کنار ارتباط خوب با مردم برای بهره‌گیری از حضور آنان در زمان حوادث و آتش‌سوزی‌ها از جمله دلایل انتخاب محمود اشیر به عنوان جنگلبان نمونه کشوری به حساب می‌آید و در خیلی از حریق‌ها برای سرعت دادن به اطفا، از وی استفاده می‌شود.
به گفته وی، وقتی افراد تبر به دست را برای قطع درختان می‌بینم گویی می‌خواهند پای مرا قطع کنند و تا جان در بدن دارم از تمام توان و انرژی خود برای محافظت از جنگل‌ها و ایستادگی مقابل تجاورزان به عرصه‌های طبیعی استفاده خواهم کرد.
اشیر افزود: تمام رفت و آمدهایم در طول ۲۴ ساعت با لباس فرم جنگلبانی است و این لباس باعث می‌شود اطرافیانم از هر قشری مانند تعمیرکار، راننده، نانوا و کارمند نسبت به شغلم کنجکاوی کنند و من هم تاجایی که اطلاعات دارم از شرایط فعلی جنگل‌ها و حیات وحش و لزوم حفاظت از عرصه‌های طبیعی برایشان می‌گویم.
پیگیری برای صدور حدود ۳۰۰ کارت همیار طبیعت
وی ادامه داد: خیلی از این افراد با شنیدن توضیحاتم احساس مسوولیت بیشتری نسبت به جنگل‌ها و محیط زیست می‌کنند لذا با دریافت مدارک پیگیر صدور کارت همیار طبیعت برایشان می‌شوم و از آنان می‌خواهم در صورت مشاهده هرگونه تخلف موارد را برای رسیدگی از طریق سامانه ۱۵۰۴ اطلاع رسانی کنند.
این قرق‌بان تلاش برای ترویج فرهنگ حفاظت از جنگل‌ها را وظیفه تمام دست اندرکاران از جمله نیروهای منابع طبیعی و محیط زیست دانست و گفت: مرگ هر درخت زمینه‌ساز مرگ جهان خواهد بود لذا در هر شرایطی چه در حین تردد و حضور در خیابان، بازار و جلسات یا از طریق فضای مجازی که چند سال است راه انداختم در مسیر ترویج فرهنگ حفاظت از جنگل‌ها فعالیت دارم.
اشیر اظهارداشت: عکس و فیلم‌های زیادی در رابطه با راه‌های حفاظت از طبیعت و جنگل‌ها در صفحه شخصی خود می‌گذارم و کودکان زیادی هم بازدیدکننده آن هستند و با پست گذاشتن در زیر مطالب با عشق و علاقه مرا "عمو جنگلبان" خطاب کرده و برخی خاطرات خود مانند تذکر به خانواده‌هایشان در زمان حضور در طبیعت برای قطع نکردن درختان و روشن‌نکردن آتش، را بازگو می‌کنند.
وی افزود: تلاش‌هایم در سالیان گذشته باعث شده تا حدود ۳۰۰ نفر از علاقمندان به محیط زیست و جنگل‌ها کارت همیار طبیعت دریافت کنند.
این جنگلبان با تاکید بر لزوم تحصیلات دانشگاهی در کنار تجربه برای دستیابی به موفقیت بیشتر، گفت: با وجود هزینه‌های بالای شهریه دانشگاه در حال تحصیل در ترم سه مقطع کارشناسی رشته صنایع چوب هستم چرا که می‌خواهم بعد از دریافت مدرک کتابی از تجربه‌ها و خاطرات خود در بحث حفاظت از جنگل‌ها منتشر کنم.
جالب‌ترین خاطرات فعالیت به عنوان جنگلبان
اشیر حضور در روستاهای مختلف و صحبت با مردم و ارائه آموزش‌های مرتبط برای اطفای حریق به علاقمند را از جمله لحظات شیرین دوران خدمت خود برشمرد و گفت: شور و شوق اهالی به ویژه جوانان برای آشنایی با راهکاری اطفای حریق و اطلاع رسانی به موقع از تخلفات زیست محیطی واقعا خستگی را از تن من و امثال من دور می‌کند.
وی همچنین به خاطره‌ای جالب در بحث اطفای حریق اشاره و بیان کرد: یک روز در ماه رمضان به همراه سایر همکاران برای اطفای حریق در عرصه‌های جنگلی گالیش حضور یافتیم و در حین عملیات متوجه گوزنی به همراه فرزندش در دل آتش شدم اما شدت گرفتن شعله‌ها به دلیل وزش باد مهار آتش را سخت کرده بود.
این جنگلبان ادامه داد: بعد از چند ساعت تلاش در نهایت آتش مهار شد و با توجه به خستگی و بی‌حالی برای استراحت گوشه‌ای دراز کشیدم در همین لحظه حضور گوزن و بچه‌اش را در کنار خود احساس کردم که همراه با من به دود ناشی از کنده‌های نیم سوخته خیره شده بود و این حرکت را نشانه تشکر این حیوان تلقی و خستگی و تشنگی را فراموش کردم.
جنگل‌های هیرکانی که برخی دانشمندان قدمت آن را ۴۰ میلیون سال برآورد کرده‌اند نمادی از فسیل‌های زنده‌ای محسوب می‌شود که از این عرصه‌های جنگلی منحصر به فرد واقع در ساحل جنوبی خزر، سهم استان مازندران ۵۳ درصد، گیلان ۲۶ درصد و گلستان ۲۱ درصد است اما به دلیل نبود آگاهی کافی برخی افراد نسبت به جایگاه بالای جنگل برای بقای انسان‌ها، هر روز شاهد تخریب بخش‌های از آن هستیم.
در دهه ۳۰ خورشیدی که ۱۸ میلیون هکتار جنگل در کشور وجود داشت و مجموع رویشگاه‌های جنگل‌های هیرکانی ۳.۵ میلیون هکتار اعلام شده بود اما امروز جنگل‌های هیرکانی به حدود ۱.۶ تا ۱.۸۵ میلیون هکتار کاهش یافته یعنی نیمی از این جنگل‌ها از بین رفتند و در مجموع اکنون فقط ۱۲ میلیون هکتار جنگل در کشور وجود دارد یعنی ۶ میلیون هکتار جنگل در طول ۶ دهه اخیر تخریب شده است.
جنگل‌های هیرکانی زیست بوم ۲۹۶ گونه پرنده، ۹۸ گونه پستاندار و ۱۵۰ گیاه بومی درختی و بوته‌ای شناخته می‌شود و سهم استان گلستان از مجموع حدود ۲ میلیون هکتار جنگل هیرکانی افزون بر ۴۵۲ هزار هکتار است.
۵۰۰ نیروی قرق بان حفاظت از اراضی زیر پوشش اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان شامل ۴۵۲ هزار هکتار جنگل، ۸۶۲ هزار هکتار مرتع (شمال استان)، ۲۰ هزار هکتار اراضی ساحلی و اراضی مستثنیات و ۶۲ هزار و ۴۲۰ هکتار اراضی موات را بر عهده دارند.
گلستان با مساحتی در حدود ۲ میلیون و ۱۹۲ هزار و ۱۳۰ هکتار از شمال با ترکمنستان، از شرق با خراسان شمالی، از غرب با مازندران و جنوب با سمنان همسایه است.
این استان مرزی دارای تنوع اقلیمی از نیمه مرطوب معتدل تا نیمه خشک و گرم است و منابع طبیعی متنوعی شامل کوهستان های مرتفع، دشت هموار، مناطق پست، شوره زار و دریا دارد / ایرنا
نسخه چاپی
ارسال به دوست
